• ograniczyliśmy masy przyjmowanych odpadów kuchennych (200108) oraz zielonych (200201) od podmiotów komercyjnych,
• wstrzymaliśmy zawarcie porozumień międzygminnych z gminami Kartuzy i Żukowo, mimo że oznacza to mniejsze przychody. Celem jest zmniejszenie ilości odpadów do zagospodarowania, szczególnie tych, które powodują brzydki zapach,
• prowadzimy, w ramach możliwości, proces przesiewania produktu po kompostowaniu we wnętrzu hali hermetycznej kompostowni,
• serwisujemy i systematycznie rozbudowujemy system odgazowania: (https://zut.com.pl/komunikat-dotyczacy-prac-modernizacyjnych-systemu-odgazowania-kwatery-skladowiska/),
• przygotowujemy się do przeprowadzenia badań olfaktometrycznych, czyli badań dających odpowiedź skąd pochodzą uciążliwe zapachy i badań skierowanych na modelowanie ich rozprzestrzeniania się, właśnie po to, aby skuteczniej planować prace na terenie przedsiębiorstwa.

Teren Zakładu, na którym znajdują się wszystkie instalacje i odbywają się wszystkie procesy służące zagospodarowaniu odpadów ma ponad 72 ha. Na tym obszarze mamy do czynienia z różnego rodzaju odpadami, które tu magazynujemy, przetwarzamy i składujemy. Tutaj zdeponowanych jest także kilkanaście mln m3 odpadów, na zamkniętej i czynnej kwaterze. Wymagają one ciągłego dozoru, odgazowywania czy rekultywacji. Zdeponowane tu odpady będą też wymagały monitorowania przez kilkadziesiąt kolejnych lat. 

Przeniesienie tego typu Zakładu o tak dużej powierzchni i zaawansowanej infrastrukturze stanowić może ogromne wyzwanie logistyczne, które:

• stanowi zagrożenie dla utrzymania czystości Miasta Gdańska, zarówno z perspektywy sprawnego odbioru i utylizacji odpadów w bezpiecznych warunkach, jak i późniejszych kosztów “za śmieci”, związanych ze zmienioną lokalizacją Zakładu;
• przeniesienie tego typu zakładu trudno sobie wyobrazić, zwłaszcza, że nawet gdyby pewne procesy zostały przeniesione w inne miejsce, to przecież zostaną w tym miejscu zdeponowane odpady, które wymagają monitorowania przez kilkadziesiąt kolejnych lat. 

W Zakładzie Utylizacyjnym pracujemy na trzy zmiany. Dlaczego? Ponieważ ilość odpadów wzrasta, a my musimy dostosowywać moce przerobowe do ilości. Praca na trzy zmiany wiąże się z wydłużonym czasem przetwarzania odpadów, odpady są przyjmowane do godz. 18.  Ustalamy jednak grafik prac tak, aby wszystkie generujące brzydkie zapachy prace wykonywać – w ramach możliwości - do godziny 16. Po tej godzinie wykonujemy najczęściej prace porządkujące lub zamykające procesy, które wiążą się z opryskami preparatami minimalizującymi brzydkie zapachy. Skąd zatem pojawia się czasami zapach nocą?

Dokładnie chodzi o siłę wiatru. W godz. wieczornych znacząco spada siła wiatru, wyczuwalność zapachu jest wobec tego większa. Zmienność warunków ma tu znaczenie, bo nawet jeśli wykonamy opryski, a przyjdzie deszcz, to niweluje on wykonaną pracę i z danego placu unoszą się brzydkie zapachy. W momencie wystąpienia inwersji termicznej (wzrost temperatury wraz z wysokością) pionowe mieszanie się powietrza w atmosferze jest zablokowane. Przez takie zjawisko, powietrze unoszące się nad Zakładem Utylizacyjnym zatrzymuje się i nie ma szansy zmieszać się z wyższymi warstwami atmosfery. Kiedy temperatura spada wraz z nadejściem nocy, zatrzymana warstwa powietrza „opada” blisko ziemi, a wraz z nią brzydki, skumulowany tam zapach.

Problemy z odorami mają wszystkie zakłady takiego typu jak nasz. Nieustannie poszukujemy rozwiązań, technologii, innowacji, które mogłyby przyczynić się do ich ograniczenia. Pomysły dotyczące zmian np. w procesie kompostowania, poszukiwania środków neutralizujących zapachy. Specjalnie przystosowane dyfuzory czy codzienne opryski odorogennych miejsc w ZU to niektóre przykłady takich działań. Budowa hermetycznej kompostowni mająca na celu przeniesienie całego procesu kompostowania pod dach to także efekt poszukiwania rozwiązań. Obiekt wyposażony jest też w technologię, która uniemożliwia wydobywanie się z niej odorów w warunkach normalnej pracy, np. kurtyny dezodoryzacyjne, zamontowane na wszystkich bramach, włączające się automatycznie podczas ich otwierania, co neutralizuje powietrze wydostające się z hali.  

Codziennie skupiamy się na poszukiwaniu technologicznych rozwiązań, które będą dobre i skuteczne, by przeciwdziałać brzydkim zapachom. Jest to dla nas temat priorytetowy. Wiemy także, jako tu pracujący, że o skali zapachu decyduje ilość odpadów, które wytwarzamy w domach, a na ilość wyrzucanych śmieci każdy ma wpływ.

Zachęcamy do stosowania zasad z kampanii Gdańsk bez plastiku, w tym:

• unikania - wyeliminuj z użytku,
• używania - wykorzystaj wielokrotnie,
• utylizowania - zmień na produkty recyklingowe i biodegradowalne.

Poznaj również 10 zasad dla mieszkańców z kampanii

1. Na zakupy weź bawełnianą torbę.
2. Pij wodę z kranu w stalowym lub szklanym bidonie.
3. Zamawiaj napoje w kubkach wielorazowego użytku, bez plastikowych słomek.
4. Jedzenie na wynos pakuj do własnych szklanych lub metalowych opakowań.
5. Przechowuj żywność w szklanych pojemnikach.
6. Kupuj produkty w zbiorczych opakowaniach.
7. Nie używaj plastikowych sztućców.
8. Kupuj odzież z naturalnych materiałów.
9. Wybieraj dobrej jakości zabawki - posłużą nie tylko Twoim dzieciom.
10. Unikaj kosmetyków ze sztucznymi składnikami.

Na terenie Zakładu Utylizacyjnego budowany jest obecnie zakład termicznego przekształcania odpadów komunalnych zwany Portem Czystej Energii. Inwestycja realizowana jest przez spółkę miejską o tej samej nazwie - Port Czystej Energii Sp. z o.o. (www.portczystejenergii.pl). Mimo coraz lepszej segregacji odpadów przez mieszkańców w domach i późniejszego pogłębionego odzysku z tych odpadów w Zakładzie Utylizacyjnym, nadal dużo z nich nie nadaje się do recyklingu. Część odpadów nienadających się do recyklingu, którą określamy jako „frakcja energetyczna”, nie może być składowana i obecnie jest w znakomitej większości wywożona do innych instalacji termicznych na terenie Polski i poza nią. Ten fakt, poza wysokim śladem węglowym transportów, uzależnia nas od bardzo wysokich i ciągle rosnących cen za zagospodarowanie tych odpadów. Po wybudowaniu Portu Czystej Energii, odpady resztkowe po procesie sortowania, czyli odpady nienadające się do recyklingu, będą termicznie przetwarzane na miejscu, na terenie Zakładu Utylizacyjnego. W efekcie ich spalenia powstanie energia elektryczna i ciepło, które poprzez sieć ciepłowniczą trafi do mieszkańców południowych dzielnic Gdańska. Należy więc o spalarni odpadów mówić, jak o przyjaznej środowisku elektrociepłowni, w której paliwem są bezużyteczne śmieci. Energia wytworzona z odpadów określana jest jako „zielona”, ponieważ pozwala na zaoszczędzenie tradycyjnych, kopalnych źródeł energii, a zastosowana przy budowie instalacji technologia oczyszczania spalin, jest wysoce zaawansowana i pozwala bardzo skutecznie ograniczyć emisje zanieczyszczeń do powietrza. Przychody generowane ze sprzedaży wytworzonej w instalacji energii elektrycznej i ciepła, będą pomniejszały „cenę na bramie” spalarni. Niezależna od rynku, własna instalacja, pracująca na rzecz gdańszczan, wpłynie na stabilizację opłat mieszkańców za zagospodarowanie odpadów komunalnych. Port Czystej Energii to bardzo wyczekiwana inwestycja, która obecnie jest w fazie budowy, a po oddaniu do eksploatacji z końcem 2023 roku będzie jednym z najczystszych środowiskowo zakładów tego typu w Europie.

Do zakładu termicznego przekształcania odpadów komunalnych trafiać będą wyłącznie odpady komunalne po procesie sortowania, które nie nadają się do recyklingu. Niestety takich odpadów jest nadal bardzo dużo i nawet najlepiej posegregowane przez mieszkańców odpady, nie zawsze i nie wszystkie mogą trafić do recyklingu. Odpady te, ze względu na swoją wartość energetyczną (ciepło spalania powyżej 6MJ/kg), nie mogą być składowane i należy je spalać z odzyskiem energetycznym. Tak mówi prawo i taka procedura jest zgodna z hierarchią postępowania z odpadami. Najpierw odpady komunalne trafiają od mieszkańców do Zakładu Utylizacyjnego, tam z odpadów resztkowych pozyskiwane są jeszcze surowce, te zbierane selektywnie poddawane są jeszcze pogłębionemu odzyskowi, a pozostałości po procesie sortowania będą trafiały do spalarni. (Kod termicznie przekształcanych odpadów to 19 12 12). Najbardziej popularne śmieci, które należy spalać to np. artykuły higieniczne, takie jak zużyte pieluchy jednorazowe czy podpaski, styropian, zabrudzony i tłusty papier, folie i opakowania po słodyczach, serach, maśle, części kosmetyków itp. Do spalarni trafią również rozdrobnione tzw. odpady gabarytowe. Po wybraniu z nich surowców nadających się do dalszego przetworzenia m.in. płyt wiórowych czy elementów metalowych, pozostałości będą termicznie przekształcane w Porcie Czystej Energii. Kolejne frakcje, które będą termicznie przekształcane to nadająca się do spalenia część tzw. „podsitówki” oraz balast palny z sortowni i kompostowni. W sortowni odpady przechodzą m.in. przez sita, gdzie następuje ich rozdział ze względu na wielkość. Większe odpady, które nie nadają się do recyklingu, a mają wartość energetyczną, trafią bezpośrednio do spalarni. Mniejsze odpady, poniżej 80 mm średnicy stanowią tzw. „podsitówkę”, która po oddzieleniu frakcji mineralnych trafi do gdańskiej instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych.

W spalarni przekształcana będzie część odpadów, które obecnie przyczyniają się też do pojawiających się uciążliwości zapachowych. To np. balast po procesie sortowania i kompostowania czy tzw. „podsitówka”, która obecnie trafia do kompostowni tunelowej, gdzie podlega procesowi kompostowania i jako stabilizat trafia najczęściej na składowisko odpadów. Jest to proces konieczny, wynikający z wymogów prawa, jednakże nieefektywny i przyczyniający się do uciążliwości zapachowych. Port Czystej Energii z pewnością zoptymalizuje szereg procesów zachodzących na terenie Zakładu Utylizacyjnego, związanych z zagospodarowaniem odpadów komunalnych.